تاریخ انتشار : شنبه 28 تیر 1399 - 5:54
کد خبر : 11014

تنوع بخشی به تولیدات گلخانه ای/تولید میوه آناناس در شرایط گلخانه

تنوع بخشی به تولیدات گلخانه ای/تولید میوه آناناس در شرایط گلخانه

در حال حاضر نهال های توزیع شده تحت نظارت و توصیه های مشاوران فنی پروژه ، فرآیند سازگاری را طی کرده اند و در مرحله تکمیل رشد رویشی تا رسیدن به فاز گلدهی و تولید میوه قرار دارند.

تولیدات گلخانه ای از نظر اقتصادی، استراتژیکی  و ایجاد اشتغال از جایگاه بسیار مناسبی در جهان برخوردار است و در ایران نیز تولید محصولات گلخانه ای از ۴۰-۳۰ سال قبل شروع شد و  با توجه  به پتانسیل ها و ظرفیت های موجود درکشور ،توسعه گلخانه ها و تولید محصولات گلخانه ای به سرعت افزایش یافت. طبق  آخرین آمار (سال ۹۸) سطح کل گلخانه های کشور حدود ۱۵۸۰۰  هکتار می باشد اما نکته قابل تامل آن است که بخش اعظم گلخانه های ما به تولید چند محصول خاص مثل خیار، گوجه فرنگی و رز اختصاص دارد و با  عدم تنوع محصولی در گلخانه ها مواجه هستیم که منجر به کاهش بازده اقتصادی این فعالیت می گردد لذا از سال ۹۶  ایجاد تنوع محصولی در کشت های گلخانه ای به صورت جدی در دستور کار این دفتر قرار گرفت. بر اساس برنامه مذکور کشت انواع جدیدی از محصولات باغبانی نظیر  انواع سبزی و صیفی های جدید مانند سوپر سبزی ها، کارلا، ملونها ، انواع میوه های نیمه گرمسیری و گرمسیری مانند آناناس، لیموترش، پشن فروت، پاپایا، موز، دراگون فروت ، انار، فیسالیس، میوه های معتدله و سردسیری مانندانگور، آلو،گیلاس و آلبالو، انواع بری ها و گیاهان دارویی در شرایط گلخانه ای مدنظر قرار گرفت و اجرای کشت پایلوت آنها در کشور آغاز شد.

آناناس با نام علمی ( Ananas comosus) از خانواده برومیلیاسهBromeliacae  ، بعد از موز مهم ترین میوه گرمسیری دنیا است و  تولید سالانه آن حدود ۵/۲۵ میلیون تن در جهان می باشد. کاستاریکا، برزیل، فیلیپین، تایلند، اندونزی و هند مهم ترین کشورهای  تولیدکننده  آناناس هستند و بیش از ۵۰ درصد آناناس دنیا در این پنج کشور تولید می شود. کاستاریکا با  تولید سالانه ۹/۲ میلیون تن بزرگترین تولید کننده آناناس در دنیا است. در طی چند سال اخیر  آناناس به لحاظ ارزش غذائی و داروئی مورد توجه بسیاری از مصرف کنندگان کشورهای مختلف قرار گرفته و کشت آن به سرعت توسعه یافته به طوری که تولید آن درجهان از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ تقریبا” دو برابر شده است و  به طور متوسط تولید جهانی آن در هر سال ، ۵ درصد افزایش داشته است. انگلستان و  امریکا  کشت گلخانه ای آناناس را با موفقیت انجام می دهند. در سال ۲۰۱۸  تولید جهانی میوه آناناس ۲۸ میلیون تن و با  متوسط عملکرد ۸۰ تن در هر هکتار  و  هر کیلو گرم محصول به ارزش ۳/۱ دلار بوده است. در حال حاضر هر کیلوگرم آناناس در بازار خرده فروشی داخلی ۵۰ هزارتومان (و بیشتر هم)  به فروش می رسد.

اهمیت ، ضرورت و مزایای تولید آناناس در کشور

  کاهش وابستگی به خارج  و جلوگیری از خروج ارز ( در سال ۹۸ میزان واردات  میوه تازه آناناس  به کشور از نظر وزنی ۱۲۱۷۶  تن و به ارزش ۸/۱۰ میلیون دلار بوده است و علاوه بر میوه تازه محصولات فرآوری شده آناناس  مانند کمپوت، آب میوه، پالپ، تکه های میوه در آب، عصاره ،مربا و … نیز به کشور وارد می گردد که جمع کل ارزش وزنی آناناس  بالغ بر  ۲۴ هزارتن  می باشد)-ایجاد یک فرصت شغلی سود آور- اقتصادی کردن واحدهای تولید گلخانه ای (با تولید محصولاتی با ارزش اقتصادی بالا) -کمک به تامین ارز از طریق صادرات محصولات گلخانه ای- تامین نیاز داخلی – جلب سرمایه های سرگردان- علمی تر نمودن فرآیند تولید در راستای تجارت جهانی محصولات و … .

 اقدامات انجام شده توسط دفتر امورگلخانه ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی

  درسال ۱۳۹۸  با همکاری موسسه تحقیقات علوم باغبانی و دفتر میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری ، برنامه توسعه و ترویج کشت آناناس در شرایط گلخانه و سایبان تدوین و پیگیری گردید. در راستای عملیاتی شدن برنامه مذکور ،  ابتدا کارگروه فنی توسعه کشت محصولات گرمسیری در گلخانه در مورخ ۲۱/۱۲/۹۷  متشکل از  نمایندگان پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، پژوهشکده گل و گیاهان  زینتی محلات، ایستگاه تحقیقات کشاورزی باهوکلات سیستان و بلوچستان، دفتر میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، شرکت توسعه شهرک های گلخانه ای ، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران و یک شرکت دانش بنیان داخلی تولید کننده نهال های کشت بافتی آناناس تشکیل گردید  و سپس در طی  برگزاری ۴ جلسه کارگروه فنی طرح توجیهی فنی و اقتصادی، دستورالعمل تولید آناناس در شرایط گلخانه ای و برنامه عملیاتی مبتنی بر تعیین مناطقی جهت اجرای کشت پایلوت این محصول در گلخانه و در زیر سایبان در دستور کار قرار گرفت. در این برنامه پایلوت هایی در استان های گیلان،گلستان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، فارس مشخص و در سه پایلوت جمعا”  به تعداد  ۱۴۰۰ اصله نهال رایگان توزیع گردید و پس از استقرار و کاشت نهال ها، در طی چندین مرحله ، عملیات بازدید و ارزیابی از آنها صورت گرفته است.

در حال حاضر نهال های توزیع شده تحت نظارت و توصیه های مشاوران فنی پروژه ، فرآیند سازگاری را طی کرده اند و در مرحله تکمیل رشد رویشی تا رسیدن به فاز گلدهی و تولید میوه قرار دارند.

انتظارات و خواسته های دفتر برای پیشبرد این برنامه

تحقق سریع اهداف  این برنامه در کشور مستلزم هماهنگی و  تعامل فیمابین سازمان ها و سایر دستگاه های ذیربط می باشد تا الزامات توسعه این فعالیت تولیدی در کشور فراهم گردد.  در این خصوص اقداماتی از جمله ارزیابی فنی و رفع مشکلات احتمالی و تایید پایلوت های کشت گلخانه ای آناناس توسط موسسه تحقیقات علوم باغبانی- برگزاری دوره های آموزشی و ترویجی و اجرای تورهای بازدید از پایلوت های تولید آناناس توسط سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی- تامین بسترهای کشت و نهاده های باکیفیت و اقتصادی تولید آناناس در گلخانه- برنامه ریزی برای توسعه اصولی و هدفمند کشت گلخانه ای آناناس در استانهای هدف- توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی  میوه آناناس –  کاهش تدریجی واردات محصول آناناس – شناسایی و معرفی  بازارهای صادراتی مناسب  به تولیدکنندگان میوه آناناس- فراهم سازی زمینه های لازم برای صادرات محصول آناناس  و سایر اقدامات حمایتی موجود  می بایست در دستور کار قرارگیرد.

پیشنهادات به  بهره برداران  

 در طی سنوات اخیر اکثر شرکت های ارائه دهنده خدمات مشاوره ای در حوزه گلخانه و محصولات گلخانه ای، متقاضیان ورود به این حرفه را به سوی تولید چند محصول مشخص و ثابت (نظیر خیار،گوجه فرنگی و رز  ) که تجربه و دانش فنی تولید آنها از دیرباز در کشور وجود دارد ،  سوق داده اند که  این امر به ویژه در چند سال اخیر موجب انباشت حجم زیاد تولید ۳-۲ محصول در کشور شده و خطر  غیر اقتصادی شدن واحدهای گلخانه ای را به همراه خواهد داشت لذا به بهر برداران به ویژه متقاضیان جدید  پیشنهاد می گردد  با ارتقای آگاهی و دانش فنی خود در زمینه  تولید سایر محصولات گلخانه ای نظیر آناناس که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردارند اقدام نمایند تا با مشکل عدم تقاضا و  بازار فروش تولیدات خود مواجه نگردند.

غلامرضا تقوی

مدیر کل دفتر امور گلخانه ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی

برچسب ها :

ناموجود
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.