راهنمای انتخاب سیستم اطفای حریق و اسپرینکلر

راهنمای انتخاب سیستم اطفای حریق

نصب سیستم اطفای حریق در هر ساختمانی باعث افزایش ایمنی واحدها و افراد شده و از خسارات مالی و جانی متعددی جلوگیری می کند. این سیستم ها از طریق هماهنگی فیزیکال، الکتریکال و… از زمان وقوع حادثه آغاز به فعالیت کرده و اقدامات لازم جهت اطلاع رسانی یا اقدام به مهار آتش را انجام می دهند. تنوع سیستم های اطفای حریق بسیار زیاد است و باید متناسب با ساختمان مسکونی، تجاری و… انتخاب شود. ما در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سیستم اطفای حریق بپردازیم. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

انواع سیستم اطفای حریق

سیستم اطفای حریق بر حسب نوع کاربرد در دو دسته بندی کلی قرار می گیرند: سیستم اطفای حریق دستی و خودکار

در سیستم اطفای حریق دستی همانطور که از نامش پیداست، اقدامات لازم توسط افراد حاضر در ساختمان، متخصصان یا نیروهای آتش نشانی انجام می گیرد. اما در سیستم خودکار مانند اسپرینکلر همه چیز تحت کنترل پنل بوده و نیروی انسانی در آن دخالتی ندارد. در سیستم های اتوماتیک، شروع آتش سوزی توسط سنسورها تشخیص داده شده و اقداماتی از قبیل مهار آتش، دستورات لازم، ارتباط با مراکز و… خودکار انجام می گیرد. نکته قابل ذکر این است که سیستم های اطفای حریق برای همه انواع آتش سوزی مناسب نیستند؛ به همین دلیل دسته بندی گسترده ای برای این سیستم ها وجود دارد که بر اساس نوع حریق و ماده مهارکننده آتش تقسیم می شوند.

سیستم اطفای حریق دستی

سیستم های اطفای حریق دستی نیازمند هوشیاری نیروهای انسانی مانند آتش نشانی و افراد حاضر در ساختمان هستند. به عبارت دیگر این سیستم ها بدون نیروی انسانی عملا هیچ کاربردی نداشته و تاثیری در کاهش خسارات نخواهند داشت. تقسیم بندی سیستم اطفای حریق به صورت درستی به شرح زیر است:

•     کپسول آتش نشانی پودری
•     خاموش کننده دارای کف
•     خاموش کننده کربن دی اکسید
•     خاموش کننده دارای ترکیبات هالوژنه
•     توپ اطفای حریق
•     اسپری اطفای حریق

دو مورد آخر از جدیدترین تجهیزات خاموش کننده دستی هستند که عملکرد بسیاری خوبی دارند.

سیستم اطفای حریق اتوماتیک

در این سیستم ها صفر تا صد کار به صورت هوشمند و خودکار انجام می گیرد. زمانی که سنسورها پیام آتش سوزی را دریافت می کنند، فعالیت سایر اجزا آغاز شده و پس از هماهنگی های لازم، خاموش کننده ها در محیط پخش می شوند. سیستم های اتوماتیک اطفای حریق در دسته بندی های زیر قرار می گیرند:

سیستم اطفاء فوم

از این سیستم برای مهار آتش سوزی در مایعاتی که قابلیت اشتعال دارند استفاده می شود. فوم در واقع ترکیبی از آب و ماده کف کننده است. زمانی که سیستم اطفای حریق آب در ساختمان کافی نباشد، آن را با ماده ای کف کننده قاطی می کنند تا حجم بیشتری را تحت پوشش قرار دهد. این سیستم ها نسبت به سیستم اطفای حریق با آب تاثیر بیشتری در مهار داشته و قابل اعتمادتر هستند. در کارگاه های داروسازی، ساختمان های تجاری و صنعتی، مراکز نظامی و دیتاسنترها معمولا از این سیستم اطفا استفاده می شود. عملکرد سیستم به این صورت است که وقوع آتش سوزی توسط شیر کنترل تشخیص داده شده و اسپرینکلر در آن محیط آغاز به کار می کند. آب از مخزن به درون لوله ها جریان می یابد و ماده کف کننده با آن قاطی می شود. سپس فوم ایجاد شده از خروجی ها به محیط پاشیده آتش مهار می شود.

سیستم اطفا ورتکس

در این سیستم از آب و نیتروژن استفاده می شود. مقدار آب استفاده شده در این سیستم نسبت به نیتروژن بسیار کمتر است. در واقع دلیل استفاده از آب، جذب گرما توسط آن است. نیتروژن نیز می تواند اکسیژن فضا را به خود جذب کند و این عامل مهم افزاینده حریق را از بین ببرد. از سیستم اطفای حریق ورتکس عمدتا در مراکزی که خط آتش سوزی با برق وجود دارد استفاده می شود. در این محیط ها استفاده از خاموش کننده آب به دلیل خاصیت رسانایی آن خطرناک است و صدمات زیادی ایجاد خواهد کرد. نیتروژن باعث کاهش اندازه ذرات آب به واحد میکرون شده و تماس آن را با تجهیزات الکتریکی به حداقل می رساند. در واقع در این سیستم اندازه ذرات آب در حدی نیست که باعث ایجاد خطرات بیشتر شود.

سیستم اطفا مه آب

در این سیستم آب به ذرات بسیار ریز شبیه به مه تبدیل شده که و با فشار از لوله ها و اتصالات به اطراف پاشیده می شود. سیستم اطفا مه آب در مقایسه با سایر سیستم های اطفای حریق سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد. به طوری که می توان گفت ۱۰۰ درصد برای محیط زیست بی خطر است. در این سیستم از آب کمتری برای خاموش کردن آتش استفاده می شود و به این شکل می توان در مصرف آب نیز صرفه جویی نمود. زمانی که ذرات ریز آب در محیط پراکنده می شوند، گرما را به خود جذب نمونه و باعث از مهار آتش خواهند شد. نکته حائز اهمیت در سیستم اطفا حریق مه آب نیروی آیرودینامیکی ذرات آب است.

سیستم اطفای گازی هالون

گاز هالون نارسانای جریان برق است و در محیط هایی که خطر آتش سوزی با جریان الکتریکی وجود دارد استفاده می شود. این گاز برای محیط زیست مضر بوده و بسیاری از کشورها بهره گیری از آن را ممنوع اعلام کرده اند. با این حال در کشورهای دیگر در صورت لزوم و در خطر بودن مراکز صنعتی، تجاری و حتی مسکونی از این سیستم برای خاموش کردن آتش استفاده می شود. از معایب دیگر سیستم اطفای گازی هالون سمی بودن آن است. در صورتی که فرد در تماس حجمی از این گاز قرار بگیرد احتمال مسمومیت او وجود دارد. لذا باید مراقبت های لازم را انجام داد.

راهنمای انتخاب سیستم در محیط های مختلف

نصب سیستم اطفای حریق در محیط های مختلف به عوامل مختلفی بستگی دارد. سامانه های اطفای حریق در ساختمان ها عملکرد متفاوتی داشته و برحسب کاربرد نصب می شوند. در ادامه به سیستم های مناسب هر محیط می پردازیم:

ساختمان مسکونی

در ساختمان های مسکونی معمولا از سیستم اطفای اسپرینکلر استفاده می شود. این سیستم ها با حسگرهای قوی که دارند از دقایق اولیه آتش سوزی فعال شده و حریق را مهار می کنند. در این سیستم ها عمدتا از آب به عنوان مهارکننده استفاده می شود. از آنجایی که در منازل مسکونی لوازمی مانند فرش، پرده و… وجود دارد، آتش با سرعت بیشتری گسترش می یابد. به همین دلیل مهار کردن آن در لحظات اولیه از خسارت زیادی جلوگیری خواهد کرد.

ادارات و ساختمان های تجاری

در ادارات معمولا از سیستم های اسپرینکلر یا سیستم فوم استفاده می شود. همانطور که گفته شد سیستم اطفا فوم ترکیبی از آب و کف است. در برخی ساختمان ها که متراژ زیادی دارند استفاده از حجم زیادی آب کمی دشوار است و به جای آن از ترکیب آب و ماده کف کننده استفاده می شود. این ترکیب حجم بیشتری نسبت به آب دارد و در مهار آتش موثر است.

پارکینگ

در پارکینگ ها معمولا از سیستم اطفای حریق اسپرینکلر یا سیستم فوم استفاده می شود. این سیستم ها به محض شروع آتش سوزی فعال شده و با پمپاژ مواد مهار کننده به نقاط مختلف از پیشروی آتش جلوگیری می کنند. از آنجایی که وسعت پارکینگ ها زیاد است، نحوه تقسیم بندی دتکتورها و نصب صحیح آن ها اهمیت زیادی دارد. در این صورت بروز آتش سوزی در هر نقطه به موقع تشخیص داده شده و اقدامات اولیه انجام می گیرد.

اتاق سرور و کتابخانه

در اتاق سرور و کتابخانه بهتر است سیستم اطفای حریق مه آب یا گازی نصب شود. در سیستم اطفای مه آب، آب با شدت و فشار زیاد از لوله خارج شده و به صورت ذراتی شبیه به مه پخش می شود. اندازه قطرات آب در این سیستم ۱۰ تا ۱۰۰ میکرون تخمین زده اند. این سیستم باعث جذب بیشتر گرمای آتش شده و با سرعت بیشتری نسبت به سیستم های آبی حریق را مهار می کند. کتابخانه و اتاق سرور دو محیطی هستند که خیس شدن آن ها با آب خسارت و خطراتی را به همراه خواهد داشت. سیستم مه آبی باعث خیس شدن محیط نمی شود و این از مزیت های سیستم مه آب به حساب می آید.

سینما و آمفی تئاتر

بهترین سیستم اطفای حریق در سینما و آمفی تئاتر، سیستم هوشمند است. در این محیط ها باید مهارکننده های گازی یا آیروسل استفاده شود. گازی که از مخازن به محیط ورود پیدا می کند غیر سمی بوده و نارسانا است. رنگ و بویی ندارد و برای محیط زیست خطرناک نیست.

ایمن از آتش فروشنده اسپرینکلر

حال که با انواع سیستم های اطفای حریق آشنا شده اید، خوب است بدانید که برند و نصب این سیستم ها از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستم هوشمند و دستی اطفای حریق باید متناسب با نوع ساختمان نصب شوند. ایمن از آتش فروشنده سیستم اطفای حریق از جمله اسپرینکلر بوده و در این زمینه اطلاعات خوبی به مشتریان ارائه می دهد.